ប្រវត្តិសង្ខេបនៃ រូបិយវត្ថុខ្មែរ

កាលពីបុរាណ ប្រជាជនបាន​ប្រើទំនិញមួយ ដោះដូរនឹងទំនិញមួយទៀតដើម្បី​ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃប៉ុន្តែទំនិញភាគច្រើនធ្ងន់ និង មិនអាចរក្សាទុកបានយូរ។ ក្រោយៗ​មក​ទើបមានការក៏កើតឡើងជា រូបិយវត្ថុពោលគឺ ក្រដាសប្រាក់ ដែលយើង​ប្រើប្រាស់​ដូច​សព្វថ្ងៃ។ ប្រាក់រៀលត្រូវបានប្រជាជនភាគច្រើន យល់ថាពាក្យរៀលកើតចេញពីឈ្មោះ​ត្រីរៀលដែលមានរាងជាបន្ទះស្តើងៗ ដូចក្រដាសប្រាក់ និងជា​រូបភាព​ដ៏ស្រស់​ស្អាត​ដែល​តំណាង ឲ្យជីវិត និង ភាពចំរុងចំរើន។ ប៉ុន្តែពាក្យរៀលត្រូវបានកើត​ចេញពីពាក្យដែល​តំណាង​ឲ្យភាសា អេស្ប៉ាញ និងតំណាងឲ្យលុយ ព្យាសរបស់រុស្សី។ លុយយទាំងពីនេះ  ត្រូវបាននាំមកដោយកប៉ាល់ ឬអ្នកជំនួញជនជាតិប៉ទុយហ្កាល់ អេស្ប៉ាញ ម៉ាឡេ និង ចិន ហើយបានក្លាយជារូបិយវត្ថុគោលដៅរបស់អាស៊ី តាំងពីសតវត្សទី១២ រៀងមក និង បន្តប្រើប្រាស់រហូតដល់ពាក់កណ្តាលសតវត្សទី២០។​ ​​នៅដើមសតវត្សទី១៦ ព្រះបាទ​ស្រីជេដ្ឋា ឬព្រះស្តេច កន និង ព្រះបាទជ័យ ជេដ្ឋាទី២ ដែលគ្រងរាជនៅដើមសតវត្សទី១៧ មានបំនងចង់បង្កើតរូបិយវត្ថុរបស់ជាតិ ដែលមានអត្តសញ្ញាណរប់ជាតិ និងបន្តតាំងពីប្រាក់ ឌួងក្នុងសម័យព្រះបាទអង្គ ឌួងមកម្លេះ។ ប៉ុន្តែរូបិយប័ណ្ណនៅសម័យនោះពុំទាន់មានច្រើន​សម​ល្មម​អាចប្រើប្រាស់បាន និង ពុំទាន់មានឥទ្ធិពលនៅឡើយ។ ក្រោយមកនៅសម័យ អាណានិគមបារាំង បារាំងបានបង្កើតឲ្យមានធនាគាជាតិ ដែលមានសិទ្ធក្នុងការបោះពុម្ព​ក្រដាសប្រាក់ ដែលបានជំរុញឲ្យមានប្រព័ន្ធធនាគារទំនើប ការវិនិយោគ និង ពាណិជ្ជកម្ម។ ប៉ុន្តែប្រទេសកម្ពុជា ពុំបានទទួលខុសត្រូវលើប្រាក់របស់ ខ្លួនទេព្រោះបារាំង​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដើម្បីតែបម្រើដល់ផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ប្រជាជនភាគច្រើននៅ​តែ​ប្រើ​​​វិធី​ដោះដូរ ឬ​ប្រើលុយសាប៉េស របស់ជនជាតិចិន។ ក្រោយមកនៅពេលដែលប្រទេស​កម្ពុជា បានទទួលឯករាជពេញលេញហើយ ក៏បានបង្កើតនូវធនាគាជាតិមួយដែលមាន​ទេសាភិបាលដំបូងបង្អស់នៅឆ្នាំ ១៩៥៥-១៩៦៩។ ក្រោយមកប្រាក់រៀលក៏បានបាត់បង់​តម្លៃទៅវិញ ក្រោយពេលដែលមានសង្គ្រាមកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ចាប់តាំងពីទស្សវត្សទី ៧០។ ដោយរូបិយវត្ថុត្រូវបានបំបាត់ចោលទាំងស្រុងនៅក្នុងសម័យប៉ុលពត ហើយត្រូវបាន​កាត់​ផ្តាច់​ទាំង​ស្រុងពីអន្តរជាតិ​ នាំឲ្យប្រទេស​កម្ពុជាបានជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។

ធនាគារជាតិ ឬធនាគារប្រហមត្រូវបានបង្កើតឡើងវិញ ដែលមានតួនាទីជា អាជ្ញាធរ​រូបិយវត្ថុ រតនាគារ និងជាធនាគារពាណិជ្ជដែលបានបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ថ្មីនៅឆ្នាំ ១៩៧៩ ហើយបានដាក់ឲ្យធ្វើចរាចរឡើងវិញនៅថ្ងៃទី២០ ខែមិនា ឆ្នាំ១៩៨០។ នៅពេលនោះ ប្រាក់រៀល ១រៀលស្មើនឹងអង្ករមួយគិឡូក្រាម ហើយប្រាក់៤រៀល ស្មើនឹងប្រាក់​ដុល្លា​អាមេរិក ៤ដុល្លា។  ​ប៉ុន្តែក្រោយមកប្រាក់រៀលក៏ត្រូវបានបាត់បង់នូវទំនុកចិត្តវិញ ដោយសារតែការធ្លាក់ចុះនៃផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច បាត់បង់ការទំនុកបំរុង​ពីបណ្តា​ប្រទេស​សង្គមនិយម ការនាំចូលសុទ្ធសាធ និង ពុំមានមាសច្រើន​សម្រាប់ទុក​ជាទុនបំរុង​នៅ​ធនាគារ​កណ្តាល។ ក្រោយមកប្រទេសកម្ពុជាបានផ្លាស់ប្តូររបបនយោបាយពី​សេដ្ឋកិច្ច​ផែនការ មកជាសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារវិញ ហើយវត្តមានរបស់អ៊ុនតាក់ បាននាំប្រាក់ដុល្លាអាមេរិក​ជាច្រើនមកប្រទេសកម្ពុជា។ ចាប់ពីពេលនោះមកប្រាក់ដុល្លាត្រូវបានគេធ្វើចរាចរទូទាំង​ប្រទេស ហើយប្រជាជននិយមរក្សាទុកប្រាក់ដុល្លាច្រើនជាងប្រាក់រៀល។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះ​បានធ្វើឲ្យធនាគារជាតិកែប្រែតួនាទីរបស់ខ្លួន យ៉ាងឆាប់រហ័ស ពីធនាគារពាណិជ្ជ មកជាអ្នកបោះពុម្ព និងគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធធនាគារ។

          

នៅដើមសតវត្សទី២១ ប្រទេសកម្ពុជាបានអនុម័តច្បាប់មួយដែលស្តីពីការរៀបចំ និងប្រព្រឹត្តទៅ នៃធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា។ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់​នៅក្នុងការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់។ ក្រដាសប្រាក់រៀលត្រូវបានបោះពុម្ពឡើងក្រោម​បច្ចេកវិជ្ជាដ៏ទំនើប និងវត្ថុធាតុដើមដែលមានគុណភាពខ្ពស់ ក្នុងការចូលរួមរបស់​បុគ្គលិក​សរុប ១៣៤នាក់។ ការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅទីកន្លែងដែលមាន សុវត្ថិភាពខ្ពស់ ក្រោមការត្រួតពិនិត្យដ៏យកចិត្តទុកដាក់បំផតរបស់នាយកដ្ឋានបោះពុម្ព​ក្រដាស​ប្រាក់។ ក្រដាសប្រាក់ ត្រូ​វបានកំនត់តម្លៃដោយទីផ្សាររូបិយប័ណ្ណពិភពលោក។

       

រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ប្រាក់រៀលបានក្លាយទៅជាសសៃឈាមដ៏សំខាន់មួយ​សម្រាប់​​សេដ្ឋកិច្ច​​នៃប្រទេសកម្ពុជា ដែលដូចជាធនាគារជាតិជាបេះដូងនៃសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ផងដែរ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ទាមទារឲ្យមានការយក​ចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ពីធនាគារជាតិ ពីព្រោះថាបើសិនជាបណ្តោយឲ្យមានការកើនឡើងនូវ​ក្រដាសប្រាក់រៀលច្រើនពេកនៅក្នុងទីផ្សារ ក៏ជាឲ្យមានតិចពេកនៅក្នុងទីផ្សារ វាសុទ្ធតែ​បណ្តាល​ឲ្យ​មាន​ផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ យ៉ាងដូច្នោះដែរ។ ដូច្នេះ ក្នុងនាមជាបេះដូងនៃសេដ្ឋកិច្ច ធនាគារជាតិមានតួនាទី​យ៉ាងសំខាន់រក្សានូវ​តុល្យភាព​​សាច់ប្រាក់ ដើម្បីឲ្យមានការជឿទុកចិត្តពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ក៏ដូចជាបណ្តា​អ្នក​វិនិយោគ ទាំងឡាយឲ្យចូលមកប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ៕